Tết Đoan Ngọ là gì, nguồn gốc và ý nghĩa của ngày Tết Đoan Ngọ. Hôm nay hay cũng Laptop Cường Phát tìm hiểu về ngày Tết truyền thống này của Việt Nam nhé.
Tết Đoan Ngọ là một ngày lễ truyền thống của người Việt Nam, diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch hằng năm. Theo đó, Đoan có nghĩa là mở đầu, Ngọ là khoảng thời gian từ 11 giờ sáng đến 1 giờ chiều. Đoan Ngọ tức là lúc mặt trời ngắn nhất trong ngày, gần với trời đất và trùng vào ngày hạ chí. Tại Việt Nam, Tết Đoan Ngọ còn được gọi với cái tên khá dân dã đó chính là "Tết giết sâu bọ".
Nguồn gốc của Tết Đoan Ngọ:
Nguồn gốc của Tết Đoan Ngọ được kể lại trong một truyền thuyết dân gian. Theo đó, vào một năm nọ, sau khi thu hoạch, nông dân ăn mừng vì trúng mùa nhưng sâu bọ lại kéo dày ăn mất cây trái, thực phẩm đã thu hoạch. Nhân dân đau đầu không biết làm cách nào để có thể giải được nạn sâu bọ này. Bỗng nhiên có một ông lão từ xa đi tới tự xưng là Đôi Truân. Ông chỉ cho dân chúng mỗi nhà lập một đàn cúng gồm đơn giản có bánh tro, trái cây, sau đó ra trước nhà mình vận động thể dục. Nhân dân làm theo chỉ một lúc sau, sâu bọ đàn lũ té ngã rã rượi. Lão ông còn bảo thêm: Sâu bọ hằng năm vào ngày này rất hung hăng, mỗi năm vào đúng ngày này cứ làm theo những gì ta đã dặn thì sẽ trị được chúng. Dân chúng biết ơn định cảm tạ thì ông lão đã đi đâu mất. Để tưởng nhớ việc này, dân chúng đặt cho ngày này là ngày “Tết diệt sâu bọ”, có người gọi nó là “Tết Đoan Ngọ” vì giờ cúng thường vào giữa giờ Ngọ.
.png)
Ý nghĩa của Tết Đoan Ngọ:
Ý nghĩa của Tết Đoan Ngọ là để phòng trừ các loại sâu bệnh gây hại cho cây trồng và con người trong giai đoạn chuyển mùa, chuyển tiết. Ngoài ra, Tết Đoan Ngọ còn là ngày để thờ cúng tổ tiên và mong muốn vụ mùa mới được mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, nhân gian bình an, dồi dào sức khỏe.
Mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ tùy vùng miền mà biện lễ, nhưng không thể thiếu rượu nếp và các loại quả chua theo mùa. Mâm lễ thường là lễ chay, gồm: hương, hoa, vàng mã, rượu nếp (miền Bắc thường cúng là rượu nếp cái hoa vàng hoặc cơm rượu nếp cẩm), bánh tro (của miền Bắc là loại bánh dễ ăn, dễ tiêu, ngon hơn khi ăn cùng với đường hoặc mật), bánh ú (của miền Nam), xôi, chè, các loại hoa quả (mận, vải, đào… cần phải có và rực rỡ trong mâm cúng). Người dân miền Trung còn cúng thêm cơm rượu, chè kê (tùy nhà mà có cúng thêm thịt vịt). Người miền Nam mâm cúng còn có bánh ú, chè trôi nước…. Sau khi cúng Tết Đoan Ngọ thì mâm lễ được hạ xuống để cả nhà quây quần thưởng thức rượu nếp cho ký sinh trùng trong cơ thể bị say, rồi ăn thêm hoa quả chua chát để tiêu diệt chúng cùng các loại sâu bọ.
Thời gian cúng Tết Đoan Ngọ chuẩn nhất là từ 11 giờ đến 13 giờ trưa. Đoan có nghĩa là mở đầu, Ngọ là khoảng thời gian từ 11h đến 13h. Do vậy, lễ cúng Tết Đoan Ngọ nên được tiến hành vào giờ chính Ngọ (12h trưa) ngày 5/5 Âm lịch.
.jpg)
Phong tục ngày Tết Đoan Ngọ là gì?
Ngoài việc cúng lễ và ăn uống, người Việt Nam còn có một số phong tục đặc sắc trong ngày Tết Đoan Ngọ, như:
Giết sâu bọ: Đây là phong tục truyền thống của người Việt Nam để phòng trừ các loại sâu bệnh gây hại cho cây trồng và con người. Cách giết sâu bọ là dùng các loại cây có tính độc như lá ngón, lá dứa, lá mơ… để đốt lửa hoặc đun sôi nước rồi tưới lên ruộng đồng. Ngoài ra, người ta còn dùng các loại cây có tính khử trùng như lá chanh, lá bưởi… để tắm rửa cho con người và gia súc.
Khảo cây đúng giờ Ngọ: Đây là phong tục của người miền Bắc để mong muốn cây trồng sinh sôi nảy nở. Cách khảo cây là dùng dao hay kéo để khảo vào thân cây một vết nhỏ đúng vào giờ Ngọ. Sau đó, người ta dùng lá chuối hay lá sen để băng lại vết khảo và xin lỗi cây. Theo quan niệm dân gian, việc khảo cây sẽ kích thích cây ra nhiều nhánh và lá hơn.
Hái thuốc: Đây là phong tục của người miền Nam để hái các loại thuốc nam có tác dụng chữa bệnh và bồi bổ sức khỏe. Theo quan niệm dân gian, vào ngày Tết Đoan Ngọ, các loại thuốc nam sẽ có nhiều sinh khí và tinh hoa nhất.
Tục nhuộm móng chân – móng tay: Theo phong tục xưa thì hàng năm, đến tết Đoan Ngọ người ta nhuộm móng chân, móng tay cho con trẻ. Chất liệu để nhuộm móng là cây lá móng. Vào đêm trước ngày 5-5 âm lịch, phụ nữ và trẻ em thường đi lấy lá móng về. Sau đó, người ta dùng lá móng để nấu sôi với nước cho ra màu đỏ rồi để nguội. Sáng hôm sau, người ta dùng nước lá móng để nhuộm móng chân, móng tay cho con trẻ. Theo quan niệm dân gian, việc này sẽ giúp con trẻ khỏe mạnh, tránh được các loại bệnh tật và sâu bọ.
Tục đeo bùa tui – bùa túi: Đây là phong tục của người miền Nam để bảo vệ con trẻ khỏi các loại tà ma và sâu bọ. Bùa tui hay bùa túi là một loại bùa được làm từ giấy vàng hoặc giấy bạc có viết những chữ hán có ý nghĩa phù hộ. Bùa được gấp lại thành hình túi nhỏ và đeo vào cổ hoặc cổ tay của trẻ em.
Tục tắm nước lá mùi: Đây là phong tục của người miền Bắc để thanh lọc cơ thể và trừ đi các loại sâu bọ. Nước lá mùi được làm từ lá mùi (lá rau răm) được đun sôi với nước cho ra màu xanh rồi để nguội. Sau khi cúng Tết Đoan Ngọ, người ta dùng nước lá mùi để tắm rửa cho con trẻ và gia súc.
Tục khảo cây lấy quả: Đây là phong tục của người miền Bắc để mong muốn cây trồng sinh sôi nảy nở. Cách khảo cây là dùng dao hay kéo để khảo vào thân cây một vết nhỏ đúng vào giờ Ngọ. Sau đó, người ta dùng lá chuối hay lá sen để băng lại vết khảo và xin lỗi cây. Theo quan niệm dân gian, việc khảo cây sẽ kích thích cây ra nhiều nhánh và lá hơn.
Tục hái thuốc vào giờ Ngọ: Đây là phong tục của người miền Nam để hái các loại thuốc nam có tác dụng chữa bệnh và bồi bổ sức khỏe. Theo quan niệm dân gian, vào ngày Tết Đoan Ngọ, các loại thuốc nam sẽ có nhiều sinh khí và tinh hoa nhất. Do đó, người ta hái thuốc vào giờ Ngọ và phơi khô hoặc sắc uống.
Tục treo ngãi cứu để trừ tà: Đây là phong tục của người miền Bắc để phòng trừ các loại tà ma và sâu bọ. Ngãi cứu là một loại cây có mùi thơm đặc trưng và có tính khử trùng. Người ta thường treo ngãi cứu ở cửa nhà, cửa chuồng, cửa kho hoặc đốt ngãi cứu để tạo khói.
Tục đi siêu: Đây là phong tục của người miền Bắc để giúp cho các linh hồn của người chết được siêu thoát. Người ta thường đi siêu vào ngày Tết Đoan Ngọ bằng cách đốt vàng mã, giấy vụn hoặc đưa lễ vật đến nghĩa trang hoặc chùa.
.jpg)
Tóm lại:
Tết Đoan Ngọ là một ngày lễ truyền thống của người Việt Nam, có nguồn gốc và ý nghĩa khác nhau tùy vùng miền. Tuy nhiên, chung quy lại, Tết Đoan Ngọ là ngày để phòng trừ các loại sâu bệnh gây hại cho cây trồng và con người, thờ cúng tổ tiên và mong muốn một mùa màng mới bội thu, hạnh phúc và an lành. Tết Đoan Ngọ cũng là dịp để người Việt Nam thể hiện tình cảm gia đình, quan hệ xã hội và lòng biết ơn với tổ tiên và thiên nhiên. Tết Đoan Ngọ là một nét đẹp trong văn hóa dân gian Việt Nam, góp phần làm giàu cho tinh thần và sức khỏe của người dân.Vậy Laptop Cường Phát đã phần nào giúp các bạn hiểu thêm về nguồn gốc, ý nghĩa và các phong tục theo từng vùng miền về ngày Tết Đoan Ngọ. Nhân ngày Tết Đoan Ngọ các bạn hãy truy cập Laptop Cường Phát để lựa chọn cho mình những chiếc laptop với ưu đãi khủng nhé.
